31 grudnia 2014 w wieku 85 lat zmarł profesor Ryszard Gradziński. Był wybitnym geologiem, speleologiem i taternikiem jaskiniowym, współzałożycielem Klubu Grotołazów oraz członkiem honorowym Polskiego Związku Alpinizmu.
Ryszard Gradziński brał udział w tworzeniu struktur organizacyjnych w Polsce związanych z działalnością jaskiniową, zarówno eksploracyjno-sportową, jak i naukową. Był współzałożycielem Klubu Grotołazów w roku 1950 i Sekcji Speleologicznej Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika w roku 1964.
W roku 1953 Ryszard Gradziński został sekretarzem Podkomisji Taternictwa Jaskiniowego przy Komisji Alpinizmu ZG PTTK. Po reaktywacji Klubu Wysokogórskiego, w latach 1956-1958 pełnił tę samą funkcję w Komisji Taternictwa Jaskiniowego. W kolejnych kadencjach KTJ KW był zaangażowany w działalność organizacyjną jako członek (1959-1960) i później jako przewodniczący (1961-1965). W latach 1960-1969 był również członkiem Zarządu Głównego Klubu Wysokogórskiego.
Ryszard Gradziński był uczestnikiem pionierskich wypraw do jaskiń: Miętusiej, Zimnej, Szczeliny Chochołowskiej, Śnieżnej i wielu innych. W drugiej połowie lat 50. zwiedził jaskinie Słowacji, Bułgarii oraz Węgier. W roku 1957 był uczestnikiem wyprawy do Francji, której celem było przejście jaskini Dent de Crolles, będącej wtedy trzecią najgłębszą jaskinią świata. Na przełomie lat 1969 i 1970 brał udział w trzymiesięcznej wyprawie na Kubę, w czasie której grotołazi eksplorowali 37 jaskiń i przemierzyli 94 km podziemnych korytarzy, z których 21 km stanowiły nowe odkrycia dokonane przez grupę polską (w tym w jaskiniach Cueva del Amistad i Cueva Fuentes, które stały się najgłębszymi jaskiniami obu Ameryk). Efektem badań geologicznych przeprowadzanych w czasie wyprawy są publikacje naukowe napisane wraz A. Radomskim z roku 1963 i 1967 oraz książka o charakterze popularno-naukowym pt: „W jaskiniach Kuby„. R. Gradziński był również jednym z czołowych fotografów jaskiniowych.
Ryszard Gradziński jest autorem licznych prac naukowych i popularno-naukowych związanych ze zjawiskami krasowymi m.in. o naciekach z mleka wapiennego (z A. Radomskim z 1957), o naciekach grzybkowych (praca z R. Unrugiem z 1960), o krasie kopalnym (z Z. Wójcikiem z roku 1966) oraz o rozwoju krasu na obszarze Polski (z J. Głazkiem z T. Dąbrowskim z 1972). R. Gradziński we wspólnej pracy z A. Radomskim z 1967 postawił tezę, że rozwój jaskiń bardziej zależy od tzw. sytuacji przestrzennej masywu niż od klimatu (który ma większy wpływ na rozwój form krasu powierzchniowego), co było nowatorskim spojrzeniem na tematykę powstawania jaskiń. Zjawiska krasowe były przedmiotem rozprawy doktorskiej Ryszarda Gradzińskiego opublikowanej pt: „Rozwój podziemnych form krasowych w południowej części Wyżyny Krakowskiej” (1962).
W latach 1950-1955 Ryszard Gradziński był współredaktorem pierwszego polskiego czasopisma jaskiniowego „Grotołaz”.
Przez 18 lat (1956-1974) R. Gradziński był członkiem Zespołu i Komitetu Redakcyjnego „Taternika”. W tym czasie był autorem wielu artykułów o eksploracji jaskiniowej w Polsce i zagranicą, a także o drogach wspinaczkowych w Bułgarii oraz jednego z najważniejszych artykułów dot. bezpieczeństwa pt. „Zasady bezpieczeństwa w jaskiniach”.
Ryszard Gradziński angażował się również w działalność szkoleniową – w roku 1953 ukończył kurs instruktora taternictwa jaskiniowego.
Profesor Ryszard Gradziński był wybitym polskim geologiem, związanym z Uniwersytetem Jagiellońskim i Instytutem Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk. Jest autorem licznych prac sedymentologicznych dot. zwłaszcza Górnego Śląska, Gór Świętokrzyskich i Antarktydy oraz współautorem pierwszego polskiego monograficznego podręcznika sedymentologii. Brał udział w Polsko-Mongolskich Ekspedycjach Paleontologicznych na Gobi. Prof. R. Gradziński był członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk, członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności oraz członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Geologicznego (PTG), Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika oraz Słowackiego Towarzystwa Speleologicznego. Laureat Nagrody im. L. Zejsznera PTG, odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Za zasługi dla alpinizmu jaskiniowego Ryszard Gradziński został członkiem honorowym Polskiego Związku Alpinizmu (1983) i otrzymał Medal 100-lecia polskiego alpinizmu (2003).
Pogrzeb Profesora Ryszarda Gradzińskiego odbędzie się na cmentarzu Rakowickim w piątek 9 stycznia 2015 roku o godz. 11.40.
Rodzinie i Przyjaciołom składamy wyrazy głębokiego współczucia
Zarząd Polskiego Związku Alpinizmu i Zarząd Komisji Taternictwa Jaskiniowego
