W dniach 8-10 maja br., pod hasłem „40 lat w Gasherbrumach”, w siedzibie Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie /ul. Wybrzeże Gdyńskie 4, Centrum Olimpijskie/ odbędzie się XXII Przegląd Filmów Alpinistycznych im. Wandy Rutkiewicz.
Temat Przeglądu wiąże się z, przypadającą w br. 40. rocznicą pierwszej polskiej wyprawy kobiecej w Gasherbrumy, położone w Karakorum. Wyprawa kobieca, kierowana przez W. Rutkiewicz, była wzmocniona przez liczny zespół męski, na czele którego stał Janusz Onyszkiewicz, jednocześnie zastępca kierownika całej piętnastoosobowej ekspedycji. Wyprawa zakończyła się dużym sukcesem. Zdobyto dwa szczyty: Gasherbrum II 8035m i dziewiczy Gasherbrum III 7952m przeprowadzono cztery udane ataki szczytowe, podczas których na wierzchołkach stanęło 12 zdobywców, w tym dwie pierwsze kobiety na ośmiotysięczniku: Anna Okopińska i Halina Kruger-Syrokomska. Te, ważne dla historii polskiego i światowego alpinizmu, wydarzenia zostaną przypomniane w czasie uroczystego otwarcia XXII PFA, 8 maja br o godz. 17.00. Spotkaniu uczestników ekspedycji „Gasherbrumy 1975” będzie przewodniczył Janusz Onyszkiewicz.
Pokażemy również, wciąż cieszący się powodzeniem, film z tej wyprawy, zrealizowany przez Andrzeja Zajączkowskiego, „Temperatura wrzenia”. W następnym dniu będzie można zobaczyć film „Kobiety Śniegu”z pierwszej brytyjskiej wyprawy kobiecej na Gasherbrum II w 1989 roku, której uczestniczką była Wanda Rutkiewicz. To ona – przy współudziale Krzysztofa Langa – zrealizowała ten film.
W programie Przeglądu znajdą się również inne ważne wyprawy oraz wydarzenia związane z Gasherbrumami, które miały miejsce na przestrzeni czterdziestu lat. Jacek Berbeka 20 lat temu zdobył Gasherbrum II /samotnie, w stylu alpejskim/ oraz Gasherbrum I w czasie 30-godzinnej, nieprzerwanej wspinaczki z bazy na szczyt. O wyczynie swoim i K.Wielickiego opowie w sobotę, 9 maja. Gasherbrum II jest również ważną górą dla Piotra Pustelnika, bowiem jest to jego pierwszy ośmiotysięcznik, zdobyty 25 lat temu i to od niego rozpoczął znakomity polski himalaista kompletowanie Korony Himalajów, którą osiągnął w roku 2010. Ponownie na szczycie Gasherbrum II P. Pustelnik stanął w roku 1997, jednak pierwszą swoją wyprawę na ten ośmiotysięcznik wspomina ze szczególnym sentymentem i właśnie o niej opowie w sobotę, 9 maja.
Z młodych polskich wspinaczy o zdobyciu Gasherbrum II ,w roku 2011, opowie Aleksandra Dzik, a Paweł Mitura zaprezentuje film z wejścia swojego i Bogusława Chamca na tę górę w roku 2006. Jeśli chodzi o Gasherbrum I , to zobaczymy film z pierwszego wejścia zimowego na ten szczyt w wykonaniu Janusza Gołębia i Adama Bieleckiego 9.03.2012 oraz reportaż filmowy o ostatniej wyprawie Artura Hajzera, który 7.07. 2013 roku zginął na stokach Gasherbrum I i pozostał tam na zawsze.
Inne tematy wiodące tegorocznego Przeglądu wyznaczają kolejne dwie rocznice: 40-lecie zdobycia przez Polaków dziewiczego szczytu Broad Peak Middle 8011m i 60. rocznica pierwszego przejścia całej grani Tatr – 75 km długości.
W roku 1975 miała też miejsce polska wyprawa w Karakorum, której celem był dziewiczy szczyt Broad Peak Middle. Czternastoosobową ekspedycją z Wrocławskiego Klubu Wysokogórskiego kierował Janusz Fereński. 28 lipca 1975 r. pięciu polskich wspinaczy: Marek Kęsicki, Andrzej Sikorski, Bohdan Nowaczyk, Kazimierz Głazek i Janusz Kuliś stanęło na Broad Peak Middle, pierwszym szczycie ośmiotysięcznym zdobytym przez Polaków. Trzej /wymienieni na początku/ zginęli w czasie zejścia. O wielkim sukcesie i równie dużej tragedii opowie kierownik wyprawy – Janusz Fereński . Film z ekspedycji „Pamięć”. został zrealizowany dopiero po pięciu latach. Zobaczą go Państwo w niedzielę, 10 maja. Następnie Jerzy Natkański opowie o wyprawie po 40. latach – na ten sam szczyt i tą samą drogą, co pierwsi zdobywcy. Zobaczymy też reportaż Dariusza Kmiecika z pierwszego zimowego wejścia na główny wierzchołek Broad Peak. 5.03. 2013 roku na szczycie stanęli: Adam Bielecki, Artur Małek, Marcin Berbeka i Tomasz Kowalski /dwaj ostatni zginęli w czasie zejścia.
Ostatnim wątkiem XXII PFA będzie pierwsze przejście całej grani Tatr. Dokonali tego: Zbigniew Hegerle, Zbigniew Krysa, Jerzy Piotrowski, Ryszard Schramm i Jan Staszel w dniach 3-13 września 1955 roku. W czasie trawersowania pominięto 6 wierzchołków i niektóre fragmenty grani, ale pomimo tych braków było to pierwsze przejście Wielkiej Grani Tatr. Cztery lata później polski zespół dokonał pierwszego zimowego przejścia całej grani; w roku 1970 Anna Okopińska i Danuta Szelenbaum – jako pierwsze Polki – przeszły Grań Tatr Wysokich, a 20 lat później pierwszego, samotnego kobiecego przejścia Wielkiej Grani dokonała Anna Czerwińska. Współcześnie niewielu wspinaczy stawia sobie to wyzwanie. Dlatego tym większy sukces osiągnęli dwaj słowaccy taternicy : Michal Sabowcik i Adam Kadlecik, którzy na przełomie lutego i marca 2013 roku przeszli Wielką Grań Tatr, nie opuszczając żadnego szczytu i wspinając się ścisłą granią . Ich przejście trwało 15 dni. W czasie Przeglądu zobaczymy film ‚Stopy na Hreben’ Pavla Barabasa pokazujący ten wyczyn niedziela, 10 maja.
Nasi goście ze Stanów Zjednoczonych: Yva Momatiuk i John Eastcott zaprezentują w sobotę, 9 maja temat – luźny -, oparty na materiałach zebranych w czasie ich wędrówek w ostatnich dwóch latach. Będzie on podbudowany filozoficznym przesłaniem.
Przegląd , jak zawsze, rozpocznie się od ‚bloku edukacyjnego’, w którym weźmie udział młodzież ze szkół mających za patronów ludzi gór. Ta część programu będzie zrealizowana przy współudziale Uniwersyteckiego Klubu Alpinistycznego w Warszawie – Marcina Wernika i Agnieszki Tyszkiewicz.
Ogółem w czasie XXII PFA będą Państwo mieli okazję spotkać się z trzynastoma osobami, które są znawcami tematyki gór i mają osiągnięcia w ich zdobywaniu. Zostanie zaprezentowanych 15 filmów – najstarszy z 1966 roku, to „Wertikal” Borisa Durowa i Stanisława Goworuchina, z udziałem Włodzimierza Wysockiego, którego w tym roku przypada 35 rocznica śmierci. Najnowszy – to film Jerzego Porębskiego „Zakopiańczycy” z 2014 r., który zostanie zaprezentowany w niedzielę, na zakończenie XXII PFA,
Przeglądowi będzie towarzyszyła wystawa fotograficzna Julity Chudko „Poszukując Raju” oraz liczne stoiska, m.in.: z książkami i filmami górskimi wydawnictwa „Annapurna”, pamiątkami i kuchnią nepalską Fundacji „Światło dla Himalajów” oraz Firmy PAKER.
Życzymy wielu wrażeń i niezapomnianych przeżyć. Serdecznie zapraszamy wszystkich miłośników gór, sympatyków naszych Przeglądów, przyjaciół Muzeum i koneserów dobrego kina.
WSTĘP WOLNY!
Wiesława Wiśniewska
Muzeum Sportu i Turystyki
