W grudniu ubiegłego roku stronie Accidents in North American Mountaineering opublikowano tekst Rolando Garibottiego, wybitnego alpinisty argentyńskiego, zawierający jego przemyślenia i zestaw pytań, jakie powinien zadać sobie wspinacz, który za cel postawił sobie wspinaczkę w Patagonii. Większość postawionych pytań należy zadać sobie niezależnie od tego, w jakich górach zamierzamy się wspinać.
Niniejsza publikacja była bezpośrednią reakcją na serię wypadków w rejonie Fitz Roya, w tym śmierci pilota śmigłowca Pablo Argiz, który zginął w trakcie akcji ratunkowej.
Zarządzanie ryzykiem w masywie El Chalten. Kilka uwag.
Stosunek wypadków do liczby wspinaczy działających w rejonie El Chalten jest bardzo niepokojący. Każde okno pogodowe skutkuje co najmniej jednym poważnym wypadkiem, a decydujące znaczenie ma niestety brak doświadczenia. Ponieważ akcje ratunkowe odbywają się dzięki ochotnikom i w poczuciu obowiązku, takie natężenie wypadków jest nie do udźwignięcia przez lokalną społeczność. Należy pamiętać, że pomoc niesiona jest przez ochotników i nie zawsze kończy się sukcesem między innymi ze względu na surowość tej dzikiej i wymagającej krainy. Dlatego zalecamy wybierać cele adekwatne do naszego poziomu umiejętności. Niezbędne jest w tej sytuacji odpowiednie zarządzanie ryzykiem. Powinniśmy mieć moralny obowiązek polegania przede wszystkim na własnych umiejętnościach. Przed wejściem w ścianę wspinacze powinni zadać sobie następujące pytania:
- Czy mój stan fizyczny i psychiczny pozwala na podjęcie wyzwania, które zaplanowałem?
- Czy znam poziom techniczny, fizyczny oraz doświadczenie swojego partnera?
- Czy cel, który wybraliśmy dopasowany jest do mojego aktualnego stanu, do warunków w ścianie i warunków pogodowych? Czy może za wszelką cenę i nie zwracając uwagi na okoliczności, chcemy zrealizować wcześniej obrany cel?
- Czy cel jest wybrany na podstawie moich wcześniejszych doświadczeń, czy też wyzwanie będzie odbiegało od zdobytej wiedzy i umiejętności?
- Czy odczuwam grupową, kulturową lub osobistą presję związaną z zaplanowanym celem?
- Czy czuję się zmuszony do osiągnięcia określonego rezultatu?
- Czy posiadam umiejętności techniczne pozwalające na pokonanie wybranej drogi?
- Czy posiadam doświadczenie pozwalające na odszukanie drogi wspinaczkowej, zejściowej, ewentualnie odwrotu?
- Czy posiadany sprzęt jest wystarczający do pokonania wybranej drogi oraz czy potrafię się nim posługiwać?
- Jaki mam plan wspinaczki?
- Ile godzin lub dni potrzebuję na realizację planu?
- Czy będę w stanie zawrócić, jeśli tempo wspinaczki będzie niższe od zakładanego?
- Czy możliwe jest, że napotkam wiele sytuacji i trudności, które będą dla mnie nieznane, a będą wymagały improwizacji?
- Czy znam możliwości wycofania się z okolic wybranej drogi?
- Czy potrafię rozpoznać bezpieczne stanowisko?
- Czy wiem, jak wiem jak poprawić napotkane stanowisko?
- Czy wiem, jak zbudować stanowisko w dziewiczym terenie, w skale, śniegu i lodzie?
- Czy wiem, jak odróżnić dobry hak od kiepskiego?
- Czy wiem, że ponad połowa wypadków śmiertelnych w tym rejonie miała miejsce podczas odwrotu lub powrotu?
- Jaki jest mój plan w przypadku zagrożenia lub wypadku? Z kim i jak będę się kontaktować?
- Czy posiadam umiejętności konieczne do przeprowadzenia sprawnej akcji autoratowniczej?
- Czy wiem, jak ratować w szybki i skuteczny sposób osobę, która odpadła od ściany? Czy przećwiczyłem to na tyle, żeby zrobić to w stresie?
- Czy wiem, jak zbudować stanowisko ze śniegu, niezbędne do wyciągnięcia ratowanego ze szczeliny?
- Czy wiem, że 20 proc. wypadków śmiertelnych na lodowcu wynika z poruszania się bez liny?
- Czy jestem w stanie zjeżdżać z partnerem na plecach podczas zjazdów wielokrotnych, dopóki nie dotrzemy do podstawy ściany? Czy przećwiczyłem to tyle razy, aby zrobić to w stresie?
- Czy jestem w stanie wspiąć się do partnera, a następnie opuścić go na stanowisko, jeśli on odpadnie podczas prowadzenia? Czy przećwiczyłem to tyle razy, aby zrobić to w stresie?
- Czy znam zasady pierwszej pomocy i umiem je stosować?
- Czy potrafię zdiagnozować uraz i przystąpić do pierwszej pomocy w przypadku złamania, hipotermii, krwawienia zewnętrznego, kontuzji i innych?
- Czy posiadam niezbędną w takich przypadkach apteczkę?
- Czy potrafię określić zgon?
Jeśli planujesz działać w śniegu:
- Czy potrafię rozpoznać oznaki zagrożenia lawinowego?
- Czy potrafię kierować grupą w terenie potencjalnie zagrożonym lawinami?
- Czy jestem świadomy, że powyższe pytania dotyczą nie tylko zimy, ale są aktualne przez cały rok?
- Czy wiem, w jaki sposób dobrać cel odpowiedni do warunków panujących w górach i prognozy pogody?
- Czy wiem, jak się odpowiednio ubrać?
- Czy wiem, w jakich warunkach będę w stanie się wspinać?
- Czy w planie uwzględniłem niebezpieczeństwa obiektywne?
- Czy przy ocenie ryzyka potrafię przewidzieć fakt zalodzenia formacji skalnych?
- Czy potrafię określić teren, w którym wzrośnie zagrożenie w przypadku wzrostu temperatury?
Wspinanie w złych warunkach lub na drodze, na której są inni wspinacze:
- Czy mam plan B?
- Czy potrafię rozpoznać drogi (ze względu na formacje), które są niebezpieczne, gdy wspina się na nich zbyt wiele zespołów?
- Czy potrafię rozpoznać pozytywne i negatywne aspekty wspinaczki w dużej grupie?
- Czy wiem, że akcja autoratownicza jest skuteczniejsza w zespole co najmniej trzyosobowym?
- Czy mam świadomość tego, że grupowe myślenie może prowadzić do fałszywego poczucia bezpieczeństwa?
- Czy potrafię wycofać się bez nadmiernego dramatyzowania i traktowania tego jako porażki?
- Czy wiem, że wycof może być oznaką dojrzałości ludzkiej i sportowej oraz, że zasługuje na szacunek?
- Czy jestem świadomy tego, że nie mam ryzykować życia wyłącznie z powodu dobrej pogody, nawet jeśli jest ona rzadkością?
- Czy mam świadomość tego, że jeśli trzeba będzie mnie ratować, to zmuszę wiele osób do zmiany swoich planów i prawdopodobnie narażę ich życie na niebezpieczeństwo?
Bezpiecznej wspinaczki
