W dniach 13 lipca – 5 sierpnia 2018 odbyła się trzynasta letnia wyprawa w Góry Przeklęte, organizowana przez Wielkopolski Klub Taternictwa Jaskiniowego, przy współudziale Speleoklubu Świętokrzyskiego. Kontynuowano działania w masywie Beliča oraz Kolaty. Odkryto i zmierzono 2855 m nowych korytarzy w 11 jaskiniach, z czego 6 to nowe obiekty (jaskinie: Złota, Kryształowa, Ślubna, Zielona, Kraina Deszczowców, Oczy Sowy).
Po wcześniejszym załatwieniu niezbędnych pozwoleń na działalność w Parku Narodowym Prokletije przystąpiliśmy do realizacji tegorocznej wyprawy. Główna działalność była prowadzona w jaskiniach poznanych w latach ubiegłych, takich jak: Górnicza, system Jaskini Entuzjastycznej, system Jaskini Lodu-T5, Czarny Szlak, Jaskinia przy Czerwonym oraz odkrytych podczas wyprawy Prokletije 2018: Kraina Dreszczowców, Złota, Kryształowa, Ślubna, Zielona i Oczy Sowy.
Pierwszym etapem działalności było sprawdzenie (w oparciu o biwaki) syfonu końcowego w Jaskini Górniczej (Syfon WKTJ). W tym celu odbyły się transporty sprzętu poprzedzone rozwieszeniem linii telefonicznej od biwaku do bazy górnej. Wymagało to użycia ponad dwóch kilometrów kabla telefonicznego. Nurkowanie w Syfonie WKTJ przyniosło odpowiedź na pytanie, czy można kontynuować dalej eksplorację w tym miejscu. Niestety, dalsza droga jest możliwa tylko dla nurków jaskiniowych. Po nurkowaniu w Syfonie WKTJ w Jaskini Górniczej osiągnięto głębokość 715 m.
Eksploracja była również kontynuowana w Systemie Entuzjastycznej (Jaskinia Entuzjastyczna, Jaskinia Nadzwyczajna, Smocza Jama i 03 062). Aktualnie cały system ma 3412 m długości i 269 m głębokości. Dotarcie do przodka, które wymaga dość długiego i żmudnego dojścia (ok. 4,5 h) podsunęło pomysł poszukania na powierzchni kolejnego otworu.
System Jaskini Lodu-T5 – w przeciwieństwie do ubiegłego roku – w jaskini nie było prawie w ogóle lodu, a w otworze pod koniec wyprawy, pod wpływem częstych i intensywnych opadów, zniknął całkowicie śnieg. Działania prowadzone były w Partiach za Firankami i Partiach za Lustrem. Sprawdzono studnię, która połączyła się z wcześniej znanym kominem. W jej górnej części, ok. 18 m wyżej, dostrzeżono okno – jeszcze nie sprawdzone. W Partiach za Lustrem, po zjechaniu dwóch studni, osiągnięto ciasny meander z aktywnym ciekiem wodnym. Obecnie system ma 1815 m długości oraz 243 m głębokości. Działania będą kontynuowane w przyszłym roku.
Największą niespodziankę sprawiła nam Jaskinia Złota – nowy obiekt w masywie Kolaty, o długości 1080 m i głębokości 154 m. Jaskinia posiada 3 otwory, czwarty (słup światła wpadający w stropie wysokiej sali) – do namierzenia na powierzchni na kolejnej wyprawie. W tym roku udało się połączyć jaskinię z Systemem Frizider-Dmuchawa. Jest to pierwsza tak duża horyzontalna jaskinia w tym masywie.
Równolegle były prowadzone prace w Jaskini Czarny Szlak i Przy Czerwonym. Część problemów w tych jaskiniach została zakończona, choć zostało jeszcze kilka tematów na przyszły rok. W wyniku działalności powierzchniowej w masywie Beliča sprawdzonych zostało kilka otworów, w tym Jaskinia Zielona (76 m długości i 38 głębokości), Jaskinia Kraina Deszczowców (367 m długości i 191 m głębokości) oraz dwa otwory w ścianie, do których dostano się trawiastym, eksponowanym trawersem i zjazdem – Jaskinia Oczy Sowy. Jak się okazało, oba otwory łączą się ze sobą, jaskinia ma charakter poziomego korytarzyka z namuliskiem, bez perspektyw (długość 14 m). Kolejna nowa jaskinia to Kryształowa, której nazwa nawiązuje do jaskiń lodowych w masywie. Jest to piękna i duża jaskinia horyzontalna z bardzo bogatą szatą lodową. Kilka pomniejszych, nowoodkrytych jaskiń to Jaskinia Zielona i Ślubna.
Większość jaskiń ma swoją kontynuację, do której wrócimy w przyszłym roku. Mimo kiepskiej pogody (na Bałkanach padało ciągle od 2-3 miesięcy) dało się w miarę działać bez większych przestojów.
Chcielibyśmy podziękować Polskiemu Związkowi Alpinizmu za wsparcie finansowe, firmie The North Face Poznań za wsparcie sprzętowe, United States Deep Caving Team za telefony Michie phone, oraz firmie Mercatum za łączność ze światem (internet satelitarny).
W wyprawie „Prokletije 2018” uczestniczyły następujące osoby: Krzysztof Najdek (WKTJ, kierownik wyprawy), Michał Amborski (WKTJ), Marzena Białczak (SŚ), Piotr Burczyk (SŚ), Dorota Drzewiecka (WKTJ), Sonia Dudziak (WKTJ), Leszek Grabowski (WKTJ), Joanna Haremza (WKTJ), Witold Hoffmann (WKTJ), Dominika Jankowiak (WKTJ), Agata Kierstein (WKTJ), Marcin Kowalik (SŚ), Sławomir Kozłowski (WKTJ), Agnieszka Kwiatkowska (WKTJ), Adama Łada (WKTJ), Anna Maćkowiak (WKTJ), Łukasz Marciniak (WKTJ), Robert Matuszczak (WKTJ), Paweł Niziołek (SŚ), Krzysztof Piotrowski (WKTJ), Karol Przybyszewski (WKTJ), Norbert Skowroński (WKTJ), Grzegorz Sokół (WKTJ), Agnieszka Szrek-Burczyk (SŚ), Anna Szwajkosz (WKTJ) i Zbigniew Tabaczyński (WKTJ).
Krzysztof Najdek i Adam Łada
