Prokletije 2023

W dniach 21.07-13.08.2023 odbyła się kolejna letnia wyprawa Wielkopolskiego Klubu Taternictwa Jaskiniowego organizowana wraz ze Speleoklubem Świętokrzyskim w Góry Przeklęte. Głównym celem wyprawy była eksploracja Systemu Jaskini Złotej oraz badania naukowe.

System Jaskini Złotej (Złota, Frizider, Cedevita)

• Kontynuowaliśmy eksplorację dwóch najgłębszych przodków.
• W Studni Mamy zjechaliśmy 49 m do kolejnej półki. Wciąż nie osiągnęliśmy dna. Temat będzie kontynuowany w przyszłym roku.
• Partie pod Salą z Kraterem. Podczas poszukiwania krótszej drogi dojścia w ten rejon sprawdziliśmy Morski Meander, Studnię Wrony, Iściowy Meander, dolny Meander Gołębia, Bazylodrom oraz Łazienkę. Nie przyniosło to oczekiwanych rezultatów. Ostatecznie zjechaliśmy Wybuchową Studnię (85 m), która kończy się wąską szczeliną. Obecnie jest to najgłębsze osiągnięte miejsce w całym systemie (- 609 m).
• Wywspinaliśmy do końca dwa kominy: Sokole Gniazdo (18 m) i Błotną Ścianę (14 m, łącznie komin ma 44 m). Wspinaczka w trzecim – Śrubokręcie (17 m) w Skalnym Mieście – będzie kontynuowana w przyszłym roku.
• Podsumowując, System Jaskini Złotej na ten moment ma 10 znanych otworów, 8202 m ciągów (687 m skartowane w tym roku) i 609 m głębokości. Jest to obecnie najdłuższy system jaskiniowy w Prokletije.

System Jaskini Lodu-T5 (Jaskinia Lodu, T5, Adamica)

• W jaskini Lodu powtórzyliśmy pomiary w Studni za Kielecką Robotą. Przy okazji sprawdziliśmy pierwsze okno w ścianie tej studni. Poziomy korytarz doprowadził nad 11-metrową studnię wpadającą w kolejny poziomy korytarz. Z jednej strony kończy się on namuliskiem, z drugiej kilkumetrową studzienką. Do sprawdzenia pozostaje kolejna studnia pośrodku korytarza.
• W Studni za Kielecką Robotą pozostaje jeszcze jedno okno oraz równoległa studnia do sprawdzenia w przyszłym roku.
• W wyniku eksploracji powierzchniowej odkryliśmy nową jaskinię – Adamicę (210 m długości, 81 m głębokości), która po kilku akcjach połączyła się z Jaskinią T5. Jest to obecnie najwyżej położony otwór całego systemu.
• W jaskini Lodu pomierzyliśmy w tym roku 298 m, z czego 223 m to nowe partie. System ma obecnie 3 otwory i 3154 m długości przy 356 m głębokości.

System Jaskini Entuzjastycznej (Jaskinia Entuzjastyczna, Nadzwyczajna, Smocza Jama, 03 062)

• W Jaskini Nadzwyczajnej sprawdziliśmy boczny poziomy korytarz idący w stronę Systemu Lodu-T5. Po zjechaniu 15-metrowej studni połączyliśmy te ciągi ze znanym wcześniej, dolnym korytarzem jaskini.
• W górnej części rozpoznanego rok temu komina stanęliśmy nad kolejną studzienką – do sprawdzenia w przyszłym roku.
• Jaskini Nadzwyczajnej przybyło w tym roku 70 m. System Jaskini Entuzjastycznej ma 3680 m długości, 269 m głębokości i 6 znanych otworów.

 Eksploracja powierzchniowa i pozostałe jaskinie.

• Przy poszukiwaniu górnego piętra Skalnego Miasta sprawdziliśmy i skartowaliśmy szereg mniejszych obiektów: Jaskinia Leona, Niedokończone Tematy, MES, Złoty Meander, Śnieżna, Lewy Udar.
• Ponadto skartowaliśmy kilka nowych jaskiń w masywie Kolaty: Tunel, Otwór, Indiana, Oczy Małpy, Jaskinia pod Wantą, Jaskinia pod Jałowcem, Komarza Norka oraz w masywie Beliča: Tyle Słońca, Ponowne Rozmowy, Jaskinia pod Kciukiem.
• Jaskinia Niebieska – sprawdziliśmy ostatni już niezbadany komin i boczny korytarz (obecnie jaskinia ma 264 m długości i 21 m deniwelacji).
• Jaskinia Górnicza – sprawdziliśmy kolejny komin, tworząc pętlę ze znanymi wcześniej partiami (obecnie jaskinia ma 2633 m długości i 715 m głębokości).
• Jaskinia Wielkiej Małej Burzy – sprawdziliśmy komin nad Studnią Akustyczną (ślepo zakończony po 10 m) oraz dwa boczne korytarze (obecnie jaskinia ma 813 m długości i 154 m deniwelacji).
• W wyniku wytopienia się znacznej części lodu udało się połączyć ze sobą Jaskinię Kryształową i Kozi Hockey.

Działalność naukowa

• Kontynuowaliśmy badania wpływu zmian klimatycznych na lód jaskiniowy. Powtórzyliśmy pomiary lodu w jaskini Lodowy Gigant w celu sprawdzenia, ile lodu ubyło przez ostatni rok. Pobraliśmy dane z termometrów w jaskini Lodowy Gigant i ze Skalnego Miasta (System Jaskini Złotej).
• Kontynuowaliśmy również badania klastycznych osadów, nacieków i  fauny bezkręgowców występujących w jaskiniach w Prokletije. 

Podsumowując, w czasie wyprawy zmierzyliśmy 2250 m ciągów, w tym 2121 m nowych korytarzy w 26 jaskiniach, z czego 17 to nowe obiekty.

W wyprawie udział wzięli:

Jan Barabach, Julia Brejwo, Błażej Bremski, Łukasz Gołębiowski, Martyna Gruszka, Bartosz Haremza, Dominika Jankowiak, Iwona Juszczyk, Katarzyna Kaczmarczyk, Filip Kaszak, Ditta Kicińska, Sławomir Kozłowski, Agnieszka Kwiatkowska, Adam Łada (kierownik), Adam Makowiecki, Łukasz Marciniak, Robert Matuszczak, Marietta Milewska-Moult, Anthony Moult, Krzysztof Najdek, Agata Piękniewska, Witold Pinczak, Krzysztof Piotrowski, Norbert Skowroński, Grzegorz Sokół, Anna Szwajkosz, Zbigniew Tabaczyński, Jakub Wyrzykowski (wszyscy z Wielkopolskiego Klubu Taternictwa Jaskiniowego); Agnieszka Szrek-Burczyk, Piotr Burczyk, Jasiek Burczyk, Paweł Niziołek (wszyscy ze Speleoklubu Świętokrzyskiego); Joanna Kocot-Zalewska (Katowicki Klub Speleologiczny); Jacek Pawlak (Instytutu Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie), Jacek Stienss (Instytutu Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie /WKTJ).

—

Adam Łada